Ortaokul Öğrencilerinde Bazı Değişkenlere Göre Öz-Yeterlilik Düzeyi ile Denetim Odağı İlişkisinin İncelenmesi
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.8322263Keywords:
Özyeterlilik, Öğrenci, Öğretmen, OkulAbstract
Çalışmanın amacı Malatya’da öğrenim gören ortaokul 5. 6. 7. ve 8. sınıf öğrencilerinde bazı değişkenlere (sınıf düzeyi, cinsiyet, anne-baba öğrenim düzeyi, anne- baba çalışma durumu, doğum sırası, sahip olduğu kardeş sayısı, gelir durumu ve okul türleri) göre denetim odağı ile özyeterlilik düzeylerinin incelenmesidir. Araştırmada genel ve ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evreni, 2020-21 eğitim öğretim yılı Malatya il merkezinde öğrenim gören ortaokul düzeyi 55.668 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırma yapılacak okullar tabakalı örnekleme yöntemine göre tespit edilmiştir. Çalışma grubu random olarak belirlenmiştir. Araştırmanın çalışma gurubu 561 öğrenciden oluşmaktadır. Öz yeterlilik ve denetim odağı ölçeklerinden alınan puanlarının bağımsız değişkenlere göre anlamlı düzeyde farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemek için One-Way ANOVA Analizi ve T- Testi Analizi; Öz yeterlilik ve denetim odağı arasındaki ilişkinin düzeyini belirlemek için Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Analizi uygulanmıştır. Ortaokul öğrencilerinde bazı değişkenler açısından öz-yeterlilik düzeyi ile denetim odağı ilişkisinin incelenmesinde, alt problemler doğrultusunda Malatya il merkezinde öğrenim gören ortaokul öğrencilerinin öz yeterlilik ve denetim odakları hakkındaki görüşleri ve denetim odağı düzeyleri ile öz yeterlilik düzeylerinin demografik özelliklerine göre farklılaşıp farklılaşmadığına ilişkin bulgulara ulaşılmıştır. Araştırma sonucunda ortaokul öğrencilerin özyeterlilikleri ile denetim odağı düzeyleri arasında negatif yönlü düşük bir ilişki tespit edilmiştir.
Abstract
The aim of the study is to determine some variables (class level, gender, education level of parents, employment status of parents, birth order, number of siblings, income) in secondary school 5th, 6th, 7th and 8th grade students studying in Malatya. It is the examination of locus of control and self-efficacy levels according to school status and school types). General and relational scanning model was used in the research. The universe of the research consists of 55,668 secondary school students studying in the city center of Malatya in the 2020-21 academic year. The schools to be researched were determined according to the stratified sampling method. The study group was determined randomly. The study group of the research consists of 561 students. One-Way ANOVA Analysis and T-Test Analysis to determine whether the scores obtained from the self-efficacy and locus of control scales differ significantly according to the independent variables; Pearson Product-Moment Correlation Analysis was applied to determine the level of relationship between self-efficacy and locus of control. In the examination of the relationship between the level of selfefficacy and locus of control in secondary school students in terms of some variables, in the direction of the sub-problems, the opinions of the secondary school students studying in the city center of Malatya about self-efficacy and locus of control, and whether the locus of control and self-efficacy levels differ according to their demographic characteristics were found. As a result of the research, a low negative correlation was found between the self-efficacy of secondary school students and their locus of control.
References
Aksel, N. ve Sarı, E. (2020). Ortaokul Öğrencilerinin Dijital Oyun Bağımlılığı, Öz Denetimi
ve Sosyal Eğilimleri. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 10 (2), 436-444. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/odusobiad/issue/56076/585734
Aksoy, C.A. (1992). Lise son sınıf öğrencilerinin özsaygı ve denetim odağını etkileyen bazı
değişkenlerin incelenmesi. Doktora tezi, Hacettepe üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Aktay, G., ve Korkmaz, A. Ç.(2021) Hemşirelik Öğrencileri İçin Akademik Öz Yeterlilik
Ölçeği’nin Türkçeye Uyarlanması. (Yüksek Lisans Tezi). Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi
Aktürk, Ü., ve Aylaz, R. (2013). Bir ilköğretim okulundaki öğrencilerin öz yeterlilik
düzeyleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(4), 177-183.
Alisinanoğlu, F. (2003). Çocukların denetim odağı ile algıladıkları anne tutumları arasındaki
ilişkinin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 1 (1), 97-108.
Buluş, M. (1996). Ergen öğrencilerde denetim odağı ve yalnızlık düzeyi ilişkisi.
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2011). Bilimsel
araştırma yöntemleri (9. baskı). Pegem Akademi Yayınları. Ankara.
Çiçek, S. (2019). Ortaöğretim Oğrencilerinin Problemli Internet Kullanımlarının ve Siber
Zorbalık Davranışlarının Denetim Odağı ve Ceşitli Değişkenler Açısından Incelenmesi (Doctoral dissertation, Necmettin Erbakan University (Turkey))
Demirci, U. (2022). Özel Güvenlik Görevlilerinin Öz Yeterlilik Algıları Ve Örgütsel Bağlılık
Düzeylerinin Demografik Özellikler Açısından İncelenmesi: Elazığ Kaan Proje Çalışanları Örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 36 (1) , 50-62. DOI: 10.16951/atauniiibd.938422
Gültekin, G. (2003). 9-14 Yaş Grubundaki Akut Ve Kronik Hastalığı Olan Çocukların
Denetim Odağı Ve Benlik Kavramı Düzeylerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Günce, S. (2013). İlköğretim okullarında örgütsel adalet ile örgütsel bağlılık ilişkisi. Yüksek
Lisans Tezi, Harran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Şanlıurfa.
Horasan, N. (2022). Okul Öncesi Öğretmenlerinin Öz Yeterlilik Algısı Ve Kaygı Düzeyleri
Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü
Kaplan, Ö. (2018). Ortaokul sekizinci sınıf öğrencilerinin denetim odaklarının akılcı olmayan
inançlar ve algılanan sosyal destekle ilişkisinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
Karakaş, B. (2015). 20 – 65 Yaş arası kadınlarda denetim odağı ve öz-yeterlik düzeyleri
arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yüksek Lisans Tezi). Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Karslı, T.A.(2015). İlköğretim Dönemindeki Ergenlerde Üst-Biliş İşlevleri İle Karar Verme
ve Denetim Odağı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(55), 16-31.
Kaval, K. (2001). 12 yaş çocuklarında denetim odağını etkileyen bazı değişkenlerin
incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Kılınç, S. (2014). Örgütsel adaletin, örgütsel vatandaşlık davranışı ve örgütsel sinizm
tutumlarına etkisi: Malatya ili öğretmenleri üzerine bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi. Unpublished Master’s Thesis). Türk Hava Kurumu Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü
Korkut F. (1991). İlkokul öğrencilerinin kendilerine ilişkin bazı değişkenlerin denetim
odakları üzerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. Sayı: 6/ 135-141.
Köksal, G. (2005). Lise öğrencilerinin denetim odaklarının bazı değişkenlere göre
incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Mutlu Yener, E., ve Demirtaş, H. (2019). Öğretmen Adaylarının Denetim Odağı ve Öz
Yeterlik İnançları Arasındaki İlişki. DOI: 10.29129/inujgse.583902
Öngen, D. (2003). Denetim Odaği Ölçeğinin Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Kuram ve
Uygulamada Eğitim Yönetimi, 35(35), 436-447.
Payne,B.D. ve Payne,D.A. (1989). Sex,race and grade differences in the locus of
controlorientations of at-risk elementary students. Psychology in the Schools,Vol 26,p:84-88.
Saracaloğlu, A.S. ve Yılmaz, S. (2011). Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Tutumları
ile Denetim Odaklarının İncelenmesi, Elementary Education Online, 10(2), 468-478.
Selcen, A. (2009). Denetim odağı eğitim programının ilköğretim 6. 7. ve 8. sınıf
öğrencilerinin denetim odağı düzeyine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Terzi, A. R. (2011). Denetim odağı ve örgütsel vatandaşlık davranışı ilişkisi: üniversite
öğrencileri üzerinde bir araştırma. 36(162). 1-15. http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/view/222, sayfasından erişilmiştir.
Topkaya Zehir ve E., Çelik, H. (2009). Eğitimde kuram ve uygulama, 5(2). 289-297.
http://eku.comu.edu.tr/article/viewFile/1044000036/104400025, sayfasından erişilmiştir.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2022 Journal of Social Education

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.