Okul Müdürlerinin Stresle Başa Çıkma Davranışlarının Araştırılması
Keywords:
Eğitim, Okul Müdürü, Stres, Stresle Başa ÇıkmaAbstract
Okul müdürlerinin stresle başa çıkma davranışlarının araştırılması amacı ile yapılmış olan bu araştırmada nicel bir yöntem olan tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma, 2022-2023 eğitim öğretim yılında Malatya ilinde bulunan resmi okullarda görev yapan 250 okul müdürüdür. Araştırmada veri toplama aracı olarak Folkman ve Lazarus (1980) tarafından geliştirilen, Şahin ve Durak (1995) tarafından Türkçeye uyarlanmış olan “Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizi SPSS 22.0 istatistiksel veri analiz programı ile yapılmıştır. Analizlerde anlamlılık düzeyi p <0,5 olarak alınmıştır. Araştırma sonucunda kadın okul müdürlerinin stresle başa çıkmada çoğunlukla çaresiz yaklaşım kullandıkları, bekar okul müdürlerinin sosyal destek alma, kendine güvenli yaklaşım ve çaresiz yaklaşımı tercih ettikleri, eğitim düzeyinin yükselmesi ile stresle başa çıkma stratejilerinin daha olumlu davranışlar olduğu, benzer şekilde hizmet süresinin artması ile birlikte de stresle başa çıkmada olumlu düşüncelerin hakim olduğu, öğrencilerin zorlandıkları branşlarda olan okul müdürlerinin kendine güvenli yaklaşımı tercih ettikleri belirlenmiştir.
Abstract
Investigation of School Principals' Levels of Coping with Stress Abstract In this study, which was conducted to investigate the stress coping behaviors of school principals, a quantitative method, a survey model, was used. The research is 250 school principals working in public schools in Malatya in the 2022-2023 academic year. The “Styles of Coping Scale”, which was developed by Folkman and Lazarus (1980) and adapted into Turkish by Şahin and Durak (1995), was used as a data collection tool in the research. Analysis of the research data was done with the SPSS 22.0 statistical data analysis program. The level of significance in the analyzes was taken as p<0.5. As a result of the research, female school principals mostly use a helpless approach in coping with stress, single school principals prefer social support, self-confident approach and helpless approach, stress coping strategies are more positive with the increase in education level, and similarly, with the increase in the length of service, It has been determined that positive thoughts dominate in coping with stress and that school principals who are in the branches where students have difficulty prefer a self-confident approach.
References
Akdemir B. (2010). Kriz sürecinde işten çıkarılan ve çalışan işgörenlerin stres faktörlerinin karşılaştırılmasına ilişkin bir araştırma. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 39(1), 125-140.
Akman, S. (2004). Stresin nedenleri ve açıklayıcı kuramlar. Türk Psikoloji Bülteni, 10(34-35), 40-54.
Altıparmak, S. Y. (2019). Örgütsel stres ile örgütsel bağlılık ilişkisinde algılanan örgütsel desteğin moderatör etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Asarkaya, G. (2019). Öğretim elemanlarının stresle baş etme stratejileri ile mesleki motivasyonları arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaras Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kahramanmaraş.
Aytaç, S. (2012). İş stresi yönetimi el kitabı iş stresi: oluşumu, nedenleri, başa çıkma yolları, yönetimi. Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(5), 1-34
Baltaş, Z., Baltaş, A. (2018). Stres ve başa çıkma yolları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Braham, J. B. (2004). Stres yönetimi: ateş altında sakin kalabilmek. İstanbul: Hayat Yayınları.
Budak, S. (2003). Psikoloji sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, KE, Akgün, ÖE, Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Canpolat, Ö. (2006). Çalışanların stres düzeylerini etkileyen faktörler ve iş sağlığı hemşiresinin stres ile baş etmede etkililiği. Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli.
Cüceloğlu, D. (2000). İnsan ve davranışı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Çelik, F., ve Diker, E. (2021) Covid-19 sürecinde depresyon, stres, gelişmeleri kaçırma korkusu ve zorlayıcı sosyal medya kullanımı arasındaki ilişkiler. AYNA Klinik Psikoloji Dergisi, 8(1), 17-43.
Çetin, E. (2019). Öğretmenlerin psikolojik dayanıklılığı ile stresle başaçıkma tarzları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversiesi İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Eker, G. (2022). Okul öncesi öğretmenlerinin örgütsel stres kaynakları ve stresle başa çıkma yolları. Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul.
Erdoğan, P. (2021). İş tatmininin örgütsel stres algısına etkisi: cinsiyet ve medeni durumun düzenleyici rolü. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (45), 223-235.
Ergül, A. (2012). Çalışma yaşamında stresin bireysel performans üzerindeki etkileri: eğitim ve sağlık çalışanlarına yönelik bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
Eriş, Y.C., Yücel, R. (2018). Örgütsel stres ve örgütsel stresle başa çıkma yöntemleri: istanbul’da bir perakende mağazası ve şubelerinde araştırma. Kesit Akademi Dergisi, (17), 314-331.
Ertekin, Y. (1993). Stres ve yönetim. Ankara: TODAİE Yayıncılık.
Eryılmaz, A. (2009). Ergenlik döneminde stres ve başa çıkma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 20-37.
Fontana, D. (1989). Managing stress. London: Biddles Ltd.
Gök, S. (2009). Çalışma yaşamının önemli bir sorunu: örgütsel stres. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 27(2), 429-448.
Güney, S. (2006). Örgütsel davranış. İstanbul: Siyasal Kitabevi.
Haşit, G., ve Yaşar, O. (2015). Çalışan kadınlarda örgütsel stres kaynakları: bir kamu kurumu örneği. Sakarya İktisat Dergisi, 4(4), 1-30.
İştar, E. (2012). Stres ve verimlilik ilişkisi. Akademik Bakış Dergisi, 33, 1-21.
Lazarus, R. S., ve Folkman, S. (1980). An Analysis of Coping in a Middle-aged Community Sample. Journal of Health and Social Behavior, 219-239.
Madenoğlu, C. (2013). Eğitim kurumu yöneticilerinin stresle başa çıkma tarzlarının benlik saygısı düzeyleriyle olan ilişkisi. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 2(1), 83-105.
Okutan, M.,& Tengilimoğlu, D. (2002). İş ortamında stres ve stresle başa çıkma yöntemleri: bir alan uygulaması. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(3), 15-42.
Örücü, E. Kılıç, R. ve Ergül, A. (2011). Çalışma yaşamında stresin bireysel performans üzerindeki etkileri: Eğitim ve Sağlık. Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, 26(1), 1-21.
Özer, E. (2013). Üniversite öğrencilerinin psikolojik sağlamlık düzeylerinin duygusal zekâ ve beş faktör kişilik özellikleri açısından incelenmesi. Doktora Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Soysal, A. (2009). İş yaşamında stres. Çimento İşveren Dergisi, 23(3), 17-40.
Şahin, M. (2019). Korku, kaygı ve kaygı (anksiyete) bozuklukları. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(10), 117-135.
Şahin, N. H., ve Durak, A. (1995). Stresle başa çıkma tarzları ölçeği: üniversite öğrencileri için uyarlanması. Türk Psikoloji Dergisi, 10(34), 56-73.
Tutar, H. (2004). Kriz ve stres yönetimi. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Türküm, A. S. (2002). Stresle başa çıkma ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenilirlik çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(18), 25-34.
Usta, N. (2012). İş stresinin ilköğretim okullarında görev yapan yöneticilerin davranışlarına etkisi Edirne ili örneği. Yüksek Lisan Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
Yumuşak, S. (2007). İşgörende iş stresini etkileyen faktörlerin incelenmesine yönelik bir araştırma, Yönetim Bilimleri Dergisi, 5(1), 101-112.
Yüksel, H. (2014). Çalışma yaşamı ve stres kavramı: Durumsal bir yaklaşım. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(3), 109-131.
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Journal of Social Education
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
