Öğretmenlerin Eleştirel Düşünme Becerilerinin Analizi
Keywords:
Öğretmen, Düşünme, Eleştirel DüşünmeAbstract
Bu araştırmada öğretmenlerin eleştirel düşünme becerilerinin analiz edilmesi amaçlanmıştır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma 2022 yılı Aralık ayında Malatya ilinde, Milli eğitim Bakanlığına bağlı okullarda görev yapmakta olan 325 öğretmen ile yürütülmüştür. Araştırmada veri toplama aracı olarak Eleştirel Düşünme Becerisi Anketi kullanılmıştır. Ölçek, Facione (1990) tarafından geliştirilmiş, Kökdemir (2003) tarafından Türkçe’ye uyarlanan California Eleştirel Düşünme Ölçeği’nden yararlanarak oluşturulmuş ölçek kullanılmıştır. Araştırma verilerinin analizinde SPSS 24.0 istatistiksel veri analiz programı kullanılmıştır. Araştırmada anlamlılık düzeyi p<0.05 olarak alınmıştır. Araştırma sonucunda, erkek öğretmenlerin eleştirel düşünme düzeylerinin daha yüksek olduğu, öğretmenlerin hizmet sürelerinin ilk yılları ile son yılları arasında daha yoğun bir eleştirel düşünme eğiliminde bulundukları, öğretmenlerin eğitim düzeylerinin yükselmesinin eleştirel düşünme eğilimi için pozitif bir etki sağladığı, eğitim fakültesinden mezun olan ve branşı sınıf öğretmenliği olanların eleştirel düşünme beceri düzeylerinin daha yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Abstract
In this study, it was aimed to analyze the critical thinking skills of teachers. Survey model, one of the quantitative research methods, was used in the research. The research was carried out with 325 teachers working in schools affiliated to the Ministry of National Education in Malatya province in December 2022. The Critical Thinking Skill Questionnaire was used as a data collection tool in the research. The scale was developed by Facione (1990) and adapted to Turkish by Kökdemir (2003), using the California Critical Thinking Scale. SPSS 24.0 statistical data analysis program was used in the analysis of the research data. The level of significance in the study was taken as p<0.05. As a result of the research, it was found that male teachers had higher critical thinking levels, they tended to think more intensely between the first and last years of their service period, the increase in teachers' education levels had a positive effect on critical thinking disposition, those who graduated from the faculty of education and their branch of primary school teaching. It was concluded that the critical thinking skill levels of those with higher education levels were higher.
References
Akbıyık, C. Seferoğlu, S.S. (2006). Eleştirel düşünme eğilimleri ve akademik başarı. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(32), 90-99.
Akınoğlu, O. (2001). Eleştirel düşünme becerilerini temel alan fen bilgisi öğretiminin öğrenme ürünlerine etkisi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Aşık, S. Saka, A. (2019). Biyoloji öğretmenlerinin eleştirel düşünme düzeyleri: Trabzon örneği. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 185-214.
Aybek, B. (2018a). Disiplinlerarası eleştirel düşünme rehberi. 4. Baskı. Ankara: Anı Yayıncılık.
Aybek, B. (2018b). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimleri ile çokkültürlü eğitime yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yükseköğretim Dergisi, 8(3), 282-292.
Beyer, B. K. (1985). Critical Thinking. Hindistan, The Phi Delta Kappa Educational Foundation.
Bozer-Özsaraç, E.N. (2019). Ortaokul 6. sınıf Türkçe dersinde Sokratik sorgulama yöntemi uygulamasının üst düzey düşünme becerilerine etkisi. Doktora Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Chaffee, J. (1994). Thinking critically. Boston: Houghton Mifflin.
Cüceloğlu, D. (2001) Düşünme: İyi Düşün Doğru Karar Ver, İstanbul: Remzi Kitapevi.
Çetinkaya, Z. (2011). Türkçe öğretmen adaylarının eleştirel düşünmeye ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 93-108.
Duran, M. S. (2022). Bir Faaliyet Olarak Felsefe ve Düşünce. Temaşa Erciyes Üniversitesi Felsefe Bölümü Dergisi, (18), 68-85.
Eğmir, E. (2016). Eleştirel düşünme becerisi öğretim programının hazırlanması, uygulanması ve değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
Facione, N. C., Facione, P. A. (1996). Externalizing the critical thinking in knowledge development and clinical judgment. Nursing Outlook, 44(3), 129-136.
Facione, P. A. (2000). The disposition toward critical thinking: Its character, measurement and relationship to critical thinking skill. Informallogic, 20(1), 61-84.
Facione, P. A. (1990). Critical Thinking: A Statement of Expert Consensus for Purposes of Educational Assessment and Instruction, Research Findings and Recommendations, American Philosophical Association, Newark, DE, ERIC Document Reproduction Service, (315423).
Fisher, A. (2011). Critical thinking: An introduction. Cambridge University Press, Retrieved from.
Grant, G. (1988). Teaching critical thinking. New York: Praeger Publishers.
Güneş, F. (2021). Düşünme nedir? nasıl öğretilir?. E. Kabataş Memiş ve A. Kaçar (Eds.), Eleştirel ve Analitik Düşünme (ss:3). Ankara: Pegem Akademi
Güneş, F.(2012). Öğrencilerin Düşünme Becerilerini Geliştirme. Türklük Bilim Araştırmaları (32), 127-146.
Gürbüz, D. (2016). Eleştirel düşünme becerisi ve öğretmen değerlendirme yöntemleri. Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri enstitüsü, Gaziantep.
Halpern, D. F. (1996). Thought and knowledge: An introduction to critical thinking. New Jersey: Lawrence Erlbaum.
Kanat, K. (2020). Sokratik yönteme göre hazırlanan eleştirel düşünme eğitim programının çocukların eleştirel düşünme becerilerine ve ahlaki yargı düzeylerine etkisi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri enstitüsü, Ankara.
Karasar, N. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel Yayınları.
Kökdemir, D. (2003). Belirsizlik durumlarında karar verme ve problem çözme. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Lipman, M. (1991). Thinking in Education. Cambridge, İngiltere: Cambridge University Pres.
MEB (2016). Düşünme eğitimi dersi öğretim programı. Ankara: MEB Yayınları.
Norris, S. (1985). Synthesis of research on critical thinking. Vancouver: Educational Leadership.
Ocak, G., Eğmir, E., Ocak, İ. (2016). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilimlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 63-91.
Önal, İ. (2020). Eleştirel düşünme becerilerine yönelik bir program geliştirme çalışması. Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Özden, Y. (2008). Öğrenme ve öğretme. 9. Baskı, Ankara: Pegem Yayınevi.
Paul, R., Elder, L. (2001). Critical thinking: Thinking to Some Purpose. Journal of Developmental Education, 25, 38-51.
Paul, R., Elder, L. (2004). Critical and creative thinking. Dillon Beach, CA: The Foundation for Critical Thinking.
Sarıgöz, O. (2014). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme becerileri hakkındaki görüşlerinin değerlendirilmesi. Akademik Bakış Dergisi, 41, 1-15.
Semerci, N. (2016). Eleştirel düşünme eğilimi (EDE) ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik revize çalışması. Electronic Turkish Studies, 11(9), 725-740.
Şahin, M. K., Akman, B. (2018). Erken çocukluk döneminde düşünme becerilerinin gelişimi. Milli Eğitim Dergisi, 47(218), 5-20.
Şahinel, S. (2002). Eleştirel düşünme. Ankara: Pegem Akademik Yayıncılık.
Şenlik, N. Z. Balkan, Ö. Aycan, Ş. (2011). Öğretmen adaylarının eleştirel düşünme becerileri: Muğla Üniversitesi örneği. C.B.Ü. Fen Bilimleri Dergisi, 7(1), 67-76.
Şenşekerci, E. Bilgin, A. (2008). Eleştirel düşünme ve öğretimi. U.Ü. Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(14), 15-43.
Tabachnick, B. G., Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.), Boston: Allyn and Bacon.
Tahiroğlu, M., Gevrek, Y.E. (2021). İlkokul 4.sınıflarda algılanan ebeveyn tutumlarının eleştirel düşünme eğilimlerine etkisi. International Journal of Education Technology and Scientific Researches. 6(16), 1218-1249.
Vural, R. A. Kutlu, O. (2004). Eleştirel düşünme: ölçme araçlarının incelenmesi ve bir güvenirlik çalışması. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(2), 189-199.
Yazgan, Z. (2022). Felsefe dersinde yaratıcı drama tekniklerinin kullanımının öğrencilerin eleştirel düşünme becerileri üzerindeki etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya
Yıldırım Döner, S. (2020). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel düşünme eğilimleri ile okuma becerileri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elâzığ
Yıldırım, H. İ., Yalçın, N. (2008). Eleştirel düşünme becerilerini temel alan fen eğitiminin fen bilgisi öğretmen adaylarının problem çözme becerilerine etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(3), 165-187.
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Journal of Social Education
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
